आज १०८ औं अन्तर्राष्ट्रिय नारी दिवस । अर्थात, महिलाहरुको दिन । पुरुषले पनि एकपटक महिलाको गुनगान अनि सामर्थ्यको कुरा गर्ने दिन । महिला संघसंथाका लागि, आमा दिदीबहिनी, नारीका लागि विशेष दिन ।   नारी दिवसको अवसरलाई नेपाली नारीहरुले पनि विभिन्न कार्यक्रम गर्दै मनाउने गरेको पाइन्छ ।

आज कै दिन महिला सशक्तीकरण, पितृसत्तात्मक समाज, महिला सहभागीता, महिला शिक्षा लगायत महिला सम्बन्धि धेरै कुरा सुनिने गरिन्छ । महिला/नारीलाई सेक्सुअली, बायोलजीकली, आर्थिक, सामाजिक, साइकोलजिस्ट, मानव शात्र, मार्क्सवादी अनि महिलावादीहरुले विभिन्न तरिकाले व्याख्या गर्ने गर्दछन् । जसरी व्याख्या, परिभाषा दिए नी महिलाको महत्व पुरुषको जति नै यो समाजमा रहेको छ ।

 आज हामी त्यस्ता चार महिलाको कुरा गर्दै छौं जसले नेपाली चलचित्र क्षेत्रमा छुट्टै योगदान पुर्याएका छन् । जसले चलचित्र क्षेत्रको इतिहास रचेका छन् । इतिहास पनि बनेका छन् । चलचित्र क्षेत्रको विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका निभाएका छन् । पुरुषले झैँ चलचित्र क्षेत्रमा आफ्नो खुबीलाई प्रस्तुत गरेका छन् । प्रस्तुत छ, ति नै चलचित्र क्षेत्रका महान चार महिलाहरु;

सुचित्रा श्रेष्ठ

नेपालको पहिलो महिला निर्देशक हुन – सुचित्रा श्रेष्ठ ।  चलचित्र निर्देशक समाजको वर्तमान अध्यक्ष समेत रहेकी उनले पहिलो पटक २०५८ सालमा 'प्रेमयुद्ध' निर्देशन गरेकी थिईन । निर्देशनमा पुरुषको बाहुल्यता हुँदा निर्देशनमा हात हालेकी उनि निकै आँटिली छिन् । निर्देशक समाजको पहिलो महिला अध्यक्ष पनि हुन् उनि । महिलाले पनि फिल्म निर्देशन गर्न सक्छिन, पुरुषले झैँ  , महिलाले पनि फिल्म बनाउन सक्छिन् भन्ने कुराको प्रमाण हुन् उनि । वास्तव मै भन्नुपर्दा उनको नाम चलचित्र क्षेत्रको महिला निर्देशनमा ऐतिहासिक छ । उनि महिला निर्देशनको इतिहास हुन  ।

सबनम मुखिया  

सबनम मुखिया,  त्यो नाम हो जुन नामले महिला सशक्तीकरण, सहभागीतालाई जीवन्त बनायो । नेपालको पहिलो महिला छायाँकार हुन उनि  । ‘झेली’ फिल्मको छायांकन गर्दै पहिलो महिला छायांकारमा नाम बनाउन सफल उनि अहिले फिल्म निर्देशन, डकुमेन्ट्री, म्युजिक भिडियो निर्देशन गर्नमा सक्रिय छिन् । सामाजिक संदेश दिने किसिमको फिल्महरुमा पनि उनले निर्देशकिय कला देखाउन सफल भैसकेकी छिन्  । त्यो, समयमा पुरुष सरह क्यामेरा चलाउने उनले पनि महिला छायाँकारमा आफ्नो इतिहास रचिन । अहिले पनि महिलालाई उत्साह प्रोत्सहान दिन उनि पछी हातदिनन्  । ‘छोरी भएर घरको काम गर्नुपर्छ, बाहिरको पुरुषले गरिहाल्छ नि’ भन्ने नेपाली समाजमा उनले महिलाको पनि पुरुषको जतिकै क्षमता रहेको कुरालाई आफ्नो जीवन अनि कामबाट प्रस्ट्याएकि छिन् ।

रेखा थापा

एक दशक बढी  नेपाली चलचित्र क्षेत्रमा राज गरेकी अभिनेत्री रेखा थापा आज पनि नेपाली दर्शकको मनमा बस्न सफल छिन् । पुरुषको बाहुल्यता रहेको चलचित्र क्षेत्रमा हिरोईन बन्न आएकि उनि आज चलचित्र क्षेत्रको महिला हिरो हुन् । उनिबाट इन्स्पायर भएर फिल्ममा हिरोइन बन्न आएकि अहिलेको हिरोइनहरुको गवाही निकै छन् ।  चलचित्र क्षेत्रमा महिलाको लागि एउटा स्थान बनाईदिन उनले महत्वपूर्ण भुमिका निभाएकी छिन् । हाल, राजनीतितिर सक्रिय उनि महिलाको लागि आवाज उठाउँछिन् । महिलालाई जागृत गराउने स्पीच बोल्छिन् । महिलालाई प्रोत्साहन अनि उत्साह दिने काममा उनि पछी हट्दिनन् ।  फिल्मकि हिरोइन रेखा अहिले समाजमा रहेका तमाम महिलाहरुलाई जागरुक गराउन एक हिरोको भूमिका निभाउछिन् । उनि छोरीको निम्ति स्वर्निम नेपाल माया अभियान कि अभियान्ता पनि हुन् ।  

निकिता पौडेल

जहाँ आज पनि पुरुषको क्षमता संग दाँजेर महिलाले केहि गर्न सक्दैन भन्ने गरिन्छ, त्यस ठाउँका लागि उचित नाम हो निकिता पौडेल । हालै चलचित्र विकास बोर्डको अध्यक्षमा नियुत्त भएकी निकिता पहिलो महिला विकास बोर्ड अध्यक्ष हुन । अध्यक्षको हैसियतले गर्नुपर्ने सम्पूर्ण काम आफ्नो कार्यकालमा गर्ने उनको योजना छ  ।

दोलखाको फिल्म सिटी निर्माण सम्पन्न, बक्स अफिस, नेपाली चलचित्राई विदेश प्रदर्शन सहज बनाउँने, निर्माता, निर्देशक, कलाकार तथा प्राविधिकहरुको संरक्षणका निमित्त महत्वपुर्ण काम गर्ने, विदेशी चलचित्रको नेपाल छायाँकन सहज र बृद्धी गर्ने लक्ष्य उनले राखेकी छिन्  । गरिमामय पदमा आसिन उनले चलचित्र क्षेत्रमा महिलाको पहँच अनि सामर्थ्यलाई प्रकट गरेकी छिन् ।