ठ्याक्कै १० वर्षअघि उनको एउटै चाहना थियो– ‘धेरैले चिनून् ।’

आज उनलाई कतिले चिन्छन् ?

 ‘मैले अपेक्षा गरेभन्दा बढीले, ’ उनी भन्छिन् ।

यसको अर्थ उनले तय गरेको लक्ष्य भेटिएको छ  । लक्ष्य भेट्दा जो कोही खुशी हुन्छ । लक्ष्यमा पुग्नुको असली स्वाद पाइनन् सायद । त्यसैले भन्छिन्, ‘कतिपय लक्ष्य यस्ता हुँदा रहेछन्, भेटेपछि पनि दुःखी हुनुपर्छ ।’

किन बेखुश छिन् त उनी ? घुमाउरो उत्तर दिइन्, ‘सागरको पानी बाहिरबाट हेर्दा मात्रै सुन्दर देखिँदो रहेछ, खाँदा त्यति नै नमीठो । फिल्म क्षेत्र पनि त्यस्तै सागर हो, जहाँको पानी नुनिलो हुन्छ ।’ 

आफ्नो मिल्ने साथीको जन्मदिनमा भेटिएकी उनी त्यो दिन बडो ‘मुड’ मा थिइन् । ६ बजेतिरबाटै सुरु गरिएको त्यो पार्टीमा पुग्ने म अन्तिम पाहुना  थिएँ । ९ बजेतिर पुग्दा बर्थडे गर्लका चारजना मिल्ने साथीमात्रै उनलाई ‘कम्पनी’ दिइरहेका थिए । 

उनीहरूको ग्रुपमा ज्वाइन हुनेबित्तिकै ती हिरोइनले केही थान गुनासो सुनाइन् । पत्रकारबाट सुरु भएका उनको आक्रोश सर्वसाधारणसम्म पुगेर टुंगियो । वाइनको नशाले उनलाई जति धेरै छोपिरहेको थियो, त्यति नै धेरै आफूबारे खुलिरहेकी थिइन् । उनले कहिल्यै प्रस्तुत नगरेको तर्क गर्ने क्षमता देखेर हामी चकित भइरहेका थियौँ । 

चिन्तक ओशो रजनीश भन्छन्, ‘अल्कोहलले मान्छेको दिमागमा हुने ‘सेन्सर गार्ड’लाई लट्ठ बनाएर सुताइदिन्छ ।’ सायद उनको मामिलामा पनि यस्तै भएको थियो ।  

बर्थडे गर्लले सुरुमै भनिन्, ‘दाइ माइन्ड नगर्नू, आज यिनको अवस्था त्यति ठीक छैन । अघिदेखि सबैसँग यसैगरी बाझिरहेकी छिन् ।’

‘सदाभन्दा आज फरक भेटियो तपाईंलाई । वाइनले जात देखाएछ !’ ठट्टा गरियो । 

‘वाइनले होइन, त्यो खातेले जात देखायो,’ उनी रिसाइन् । 

हामीले मुखामुख ग¥यौँ, ‘को थियो त्यो ?’ 

‘त्यही अघि आएको व्यापारी भनाउँदो । तिम्रो (बर्थडे गर्लको) दाइ भनेर मात्रै हो, नत्र चप्पल हानेर पठाउथेँ,’ वाइनको मात्रासँगै आक्रोश पनि बढ्दै गइरहेको थियो । 

‘के भन्नुभयो र त्यस्तो ?’ बर्थडे गर्लले चासो राखिन् ।

‘के भनेन त्यो खातेले ? शुक्रवार कतै घुम्न जाऊँ न भन्यो । म त्यस्ती केटी होइन भनेँ,’ उनले घटना विवरण सुनाउँदै गइन्, ‘अचेलका हिरोइन र वेश्यामा के फरक छ पो भन्छ ?’ मैले ‘मुख सम्हालेर बोल्नुहोस् नत्र झापड खानुहोला’ भनेँ । ऊ फन्केर गयो ।’

बर्थडे गर्लको अनुहार पनि रिसले रातो भयो । रिस कोसँग ? त्यो व्यापारी दाइसँग (पार्टी उसकै स्पोन्सरसिपमा भएका हल्ला सुनेका थियौँ) वा उसलाई गाली गर्ने ती हिरोइसँग ? हामीले भेउ पाएनौँ ।

उनी भन्दै गइन्, ‘धेरैले यस्तै सोच्छन् । कलाकार महिलालाई हेरिने यो आम दृष्टिकोण हो । फेसबुकमा चार दिन च्याटको जवाफ फर्कायो, कफी खान अफर गर्छ । फोनमा फ्यान बनेर दुई दिन प्रशंसा गर्छ, तेस्रो दिन दुईअर्थी शब्द बोलेर जिस्किन थाल्छ ।’  

विकासोन्मुख नेपालमा मात्रै होइन, बलिउड र हलिउडका महिलामाथि समेत यो दृष्टिकोणले हेरिने प्रसंग उप्काएँ । ‘आफू भलो त संसार भलो’ भन्ने नेपाली उखान सम्झाएँ । 

भारतीय सञ्चारमाध्यम ‘आज तक’ का फिल्म समीक्षक सौरभ द्विवेदीले अनलाइनमा एउटा सवालजवाफ गर्छन् । बलिउडमाथि दर्शकले राखेको जिज्ञासा मेटाउने ‘सौरभसँग सवाल’ भन्ने नियमित स्तम्भ छ ।  उनले पनि यस्ता धेरै प्रश्न झेल्छन् । केही दिनअघि ‘बलिउडकी हिरोइन र बेश्यामा के फरक छ ?’ भन्ने आशयको प्रश्नमा उनले एक लाइनमा जवाफ दिएका थिए, ‘यो घटिया विचार हो । उत्तर पनि घटिया नै दिने हो भने वेश्या त तपाईंकी दिदी–बहिनी पनि बन्न सक्छन्, हिरोइन बन्न सक्दैनन् ।’ 

यो प्रसंगले उनको मनोबल बढेछ । थप प्रसंग उप्काइन् । उनले भनिन्, ‘हामी सदा हिरोइन बन्ने प्रयत्नमा हुन्छौँ, समाजले सधैँ चरित्रहीन महिला बनाउने प्रयत्न गरिरहन्छ ।’

उनले जीवनका १० वर्ष केलाइन् । सम्झिइन् ती दिन । 

०००

केटाहरू कलेजबाहिर  कुर्थे, एक झल्को हेर्नका लागि (उनी महिला मात्रै पढ्ने क्याम्पसकी विद्यार्थी हुन् ) । मलाई ‘बाल’ हुन्थेन । कतिले हिरोइनजस्ती भनिदिन्थे । बिस्तारै लाग्दै गयो, हिरोइन नै भइयो भने गजब हुन्छ । 

मैले मनमा भोलि गएर हिरोइन नै बन्न लक्ष्य तय गरेँ । साथीको सहयोगमा एकजना म्युजिक भिडियोका निर्देशक भेटेँ । उनले भेट्न बोलाए, साथी लिएर गएकी थिएँ । बेलुका फोनमा गाली गरे, ‘साथी लिएर आउन थाल्यौ भने त कलाकार बन्न सक्दिनौ ।’ त्यो दिनबाट सँगै साथी लिन छाडिदिएँ । उनी टाँसिएर बस्दै जिस्किन थाले, मलाई अप्ठ्यारो लागेर पर सरेँ । उनले भने, ‘यस्तो गर्नेले केटासँग रोमान्सको सिन कसरी गर्छ्यौ ?’ त्यसपछि टाढा सर्न छाडिदिएँ । 

मेरा धेरै साथी चुरोट र हुक्काको कुलतमा थिए । मैले कहिल्यै छोइनँ । म्युजिक भिडियोमा चुरोट र वाइन खाने दृश्य राखियो । खान लगाइयो, मलाई अप्ठ्यारो प¥यो । पछि निर्देशक आफैँले खाइरहेको चुरोट एक सर्काे तान्न भने । एक पेगमात्रै रक्सी खान अनुरोध गरे । बानी पारेपछि अर्काेपल्ट त्यस्ता दृश्य दिन गाह्रो नहुने तर्क थियो उनको । 

फिल्म खेलेँ । निर्देशक म्युजिक भिडियो गरिसकेका चिनजानकै थिए, उनसँगै हाँस्ने÷बोल्ने बढी हुने नै भयो । सुटिङ युनिटकै कसैले एउटा अनलाइनका पत्रकारलाई ‘हामीबीच अफेयर’ रहेको हल्ला सुनाइदियो । पहिलोपल्ट मेरो चरित्रमाथि दाग लागेको थियो । म रातभरि रोएँ, त्यो समय । निर्देशकले सम्झाए, ‘पब्लिसिटी भइरहेको छ । तिमीले स्टार हिरोइन बन्न यति त सहनुप¥यो । खण्डन गर्दा भोलि झन् खेदो खन्छन् ।’

सुटिङ भइरहेकै समयमा एकदिन निर्देशकले प्रस्ताव गरे, ‘मिडियामा त आइसक्यो । हामी साँच्चीकै प्रेमी–प्रेमिका बनिदिऊँ ।’ उनी पनि अविवाहित भएकाले ‘ठीकै छ’ जस्तो लाग्यो । नजिक रहँदै गर्दा कतै उनको मनमा स्पेस पनि बनाएकी थिएँ कि ? केही फिल्म सँगै गरियो । मैले अरूका फिल्ममा पनि काम पाउँदै गएँ । ती निर्देशकले अर्की हिरोइन भेटेछन्, मसँग दूरी बढाए । म टाढिनै प¥यो, टाढिएँ । यतिञ्जेल चुरोट, रक्सी खाने मात्रै होइन, पुरुषसँग रात बिताउने कुरा स्वाभाविक भइसकेको थियो ।

उसले छाडेपछि एक्ली भएँ । अर्काे कोही माया गर्न थाल्यो, उसको ठाउँ भर्नका लागि मात्रै होइन, घरबारै गर्नुपर्ला भनेर अपनाएँ । मसँग स्वार्थसिद्ध भएपछि ऊ पनि टाढियो । म जीवनदेखि निराश भएँ । उनीहरूले सिकाएका कुलतको जालमा पनि त्यति नै जेलिँदै गइरहेकी थिएँ ! 

कसम खाएर भन्न सक्छु, मैले अहिलेसम्म जम्मा दुईजना पुरुषसँग संगत गरेँ । मिडियामा पनि यत्ति नै  आए । मेरो प्रश्न, यो जमानाका कुन युवतीको जीवनमा दुइटा पुरुष आएका छैनन् ?

तर, मलाई हेर्ने र अरूलाई हेर्ने समाजको दृष्टिकोणमा भिन्नता छ । कसैले दुई वचन मीठो बोल्दा ‘घुम्न जाने प्रस्ताव’ निर्धक्क राख्न सक्छ मलाई ! किनभने, म आफ्नो बेइज्जत हुने डरले यसलाई इस्यू बनाउन चाहन्नँ । आम युवतीले ‘यौनहिंसा’ भएको भन्दै उजुरी गर्न सक्छन् ।

धेरै साथीहरूले यही कारण भन्छन्, ‘यसै पनि हामीलाई समाजले हेर्ने नजर राम्रो छैन । चरित्रगत हिसाबले सीता रहेर अग्निपरीक्षा दिँदा पनि हामीलाई समाजले भित्रैदेखि स्विकार्दैन ।’ धेरै यही कारण बिग्रेका छन्, ‘म यसै भत्किएँ, उसै बिग्रिएँ’ भनेजस्तै ।

मेरा आफ्नै १० वर्ष केलाउँछु । म सदा हिरोइन बन्ने प्रक्रियामा थिएँ । यो समाजका पुरुषहरू ‘वेश्या’ बनाउने वा भनाउनेतर्फ लागिरहे । किनभने, हिरोइन बनाउने प्रक्रिया नै गलत तरिकाले सुरु हुन्छ ।

०००   

उनले मातमा सुनाएका यी प्रसंगले भोलिपल्टसम्म मलाई ‘ह्याङ’ गरायो । यौनकर्मी जसलाई ‘वेश्या’ भनिन्छ, तिनले अर्कै ग्रहबाट आउने ‘पिके’ लाई सेवा दिँदैनन् । यही समाजले बनाउँछ उनीहरूलाई, यही समाजका लागि हुन् उनीहरू । 

वेश्या बनाउन चाहनेहरूको भीडबाट बचेर, त्यसलाई छिचोलेर राम्रो हिरोइन बन्नु निःसन्देह कठिन छ । सिंगो ‘सिस्टम’ नै त्रुटिपूर्ण भएपछि धेरै कुरा बिग्रन्छन्, भत्कन्छन् । र, कुरूपताहरूको जगजगी हुन्छ । तीबाट जोगिन मुश्किल छ । तर, असम्भव छैन ।

–डिबी खड्का